شش ماه وزارت، شصت نصب و عزل و ششصد پروژه

وزیر بهداشت سابق، [در آخرین روزهایی که هنوز وزیر بود]، خبرنگاران رسانه‌های سلامت را مهمان کرد تا هم خداحافظی کرده باشد و هم به مناسبت روز خبرنگار از آن‌ها تقدیر کند. اما خبرنگاران باز هم در همان فرصت کوتاه سوالات سلامتی‌شان گُل کرد و وزیر تا آخرین دقایق این مهمانی، مشغول جواب دادن به پرسش‌های خبرنگاران بود. از تبدیل شدن وزارت بهداشت به پرتغییرترین وزارتخانه [از نظر عزل و نصب] گرفته، تا ماجرای صحبت‌های وزیر در مراسم معارفه‌اش که گفته بود در شش دقیقه هم کارهای زیادی می‌توان کرد. با این حال وزیر بهداشت شش دقیقه‌ای این‌بار هم در آخرین دیدار خود با خبرنگاران با شصت دقیقه تأخیر حاضر شد.

مراسم تقدیر از خبرنگاران حوزه سلامت، با حضور وزیر بهداشت، دکتر امامی رضوی، دکتر درخشان و مجموعه روابط عمومی وزارت بهداشت برگزار شد. این مراسم در سالن سپید، متعلق به علوم پزشکی شهید بهشتی در روز چهاردهم مرداد ماه برگزار شد. در این مراسم پس از تقدیر از خبرنگاران حوزه سلامت، ضیافت افطار برگزار شد.

طریقت منفرد: سه ماه هم وزیر نبودم

دکتر طریقت منفرد، در مراسم معارفه و پیش از آغاز کارش در وزارت بهداشت در پاسخ به خبرنگاران که در این شش ماه باقیمانده از دولت احمدی‌نژاد، چه برنامه‌ای دارید و آیا اصلاً فرصتی برای کار هست، یا خیر، با قاطعیت پاسخ داده بود: «در این وزارتخانه شش ماه که سهل است، در شش دقیقه هم می‌توان کارهای بزرگی انجام داد.»

خبرنگاران حوزه سلامت در آخرین دیدار رسمی‌شان با وزیر بهداشت بازهم از او سوال کردند، که در این شش ماه دقیقاً چه کار بزرگی انجام دادید؟ شش ماهی که به گفته خودش می‌توانست مملو از کارهای بزرگ شش دقیقه‌ای باشد. اما طریقت منفرد گفت که نیمی از شش ماه را اصلاً وزیر نبوده: «من سه ماه اول وزیر نبودم و اصولاً تا زمانی که وزیر نشده باشی باید احتیاط کنی. بعد از عید نوروز هم زمان انتخابات بود و در این زمان نباید حرکت‌های سینوسی انجام می‌دادم. پس از انتخابات هم که باید برویم؛ اما در مجموع در این شش ماه کارهایی انجام دادیم که در 30 سال گذشته جدی گرفته نشده بود.»

او از اجرای پزشک خانواده و به تبع آن احیای طب عمومی و ارتقای جایگاه پزشکان عمومی، چاپ نخستین کتاب راهنمای بالینی، پرداختن به طب سنتی ایرانی پس از کم و بیش یک قرن، تقویت سامانه 1490 و واگذاری اختیارات به پزشکان در صف مقدم ارایه خدمات، به عنوان مهم‌ترین اقدامات در دوره تصدی‌اش بر وزارت بهداشت نام برد و گفت که همه این اقدامات، به نوعی بسترسازی برای انجام کارهای بعدی هستند.

طریقت منفرد: زیر بار سیاسی‌کاری نرفتم

یکی از پرسش‌های مشترک همه خبرنگاران در این مراسم و در طول دوره وزارت دکتر طریقت منفرد، ماجرای عزل و نصب‌هایی بود که در طول این شش ماه وزارت بهداشت را به یکی از پرتغییرترین وزارتخانه‌ها تبدیل کرد. طریقت منفرد در توضیح این تغییرات گفت: «در اطراف وزیر، هم معاونان قرار دارند و هم روابط عمومی. مدیریت حکم می‌کرد وقتی فردی به عنوان معاون انتخاب می‌شود، بتواند مدیران خودش را انتخاب کند. این حق یک معاون است که مدیران زیرمجموعه خودش را انتخاب کند.»

وزیر بهداشت، در ادامه با نام بردن از برخی افرادی که در سمت‌های بالا تغییر کرده بودند، دلایل این عزل و نصب‌ها را توضیح داد و تأکید کرد که این تغییرات مطلقاً سیاسی نبوده است: «کسانی که مرا می‌شناسند، خوب می‌دانند که به راحتی زیر بار سیاسی‌کاری نمی‌روم.»

اگر کسی مسؤول دفترش را عوض نکند، مشکل دارد؛ دکتر طریقت منفرد درباره تغییر مسؤول دفترش، توضیح داد: «تعیین رییس دفتر، حداقل حق یک وزیر است. اگر کسی رییس دفترش را عوض نکند، مشکل دارد. با این حال ما خیلی سعی کردیم که دکتر آقاجانی را نگه داریم، اما او خودش به دلیل کارهای تخصصی‌اش ترجیح داد برود.»

کمیسیون بهداشت، با معاون دستجردی تعامل نداشت؛ وزیر بهداشت سابق، درباره دلیل تغییر معاون پارلمانی وزارت بهداشت هم توضیحاتی داد. به گفته او اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در جلسه‌ای خصوصی به وزیر بهداشت گفته بودند که اگر دکتر محسن‌پور تغییر نکند، ما از کمیسیون بهداشت بیرون می‌رویم: «اعضای کمیسیون بهداشت تأکید کردند که دکتر محسن‌پور آدم بسیار خوبی است، اما ما نمی‌توانیم با او تعامل داشته باشیم و از من خواستند که او را تغییر بدهم.»

مصداقی‌نیا دو شغله بود؛ او معاون بهداشت دکتر مرضیه وحید‌دستجردی بود، اما با آمدن طریقت‌منفرد از این سمت کنار گذاشته شد. وزیر بهداشت سابق، در این‌باره گفت: «دکتر مصداقی‌نیا دو شغله بود. دیوان محاسبات چندین‌بار تذکر داده بود. خود دکتر مصداقی‌نیا همیشه می‌گفت که کار علمی را واجب‌تر می‌داند. برای همین هم این تغییر انجام شد. دکتر امامی رضوی هم دو شغله بود برای همین از مسؤولیت بیمارستان امام خمینی (ره) استعفا کرد. دکتر قانعی نیز مسؤولیت انستیتو پاستور را به نفع معاونت تحقیقات و فناوری رها کرد.»

شیبانی بازنشست شده بود؛ شیبانی سال‌های زیادی ریاست سازمان غذا و دارو را بر عهده داشت. او هم در دوران وزارت طریقت‌منفرد برکنار شد: «دکتر شیبانی بازنشسته شده بود. برای همین هم حاجی آخوندی به جای او آمد. عزل و نصب‌ها [زیرمجموعه سازمان غذا و دارو] هم از اختیارات حاجی آخوندی است.»

حسینی استعفا داد، من ماندم و یک وزارتخانه؛ دکتر حسینی، رییس روابط عمومی وزارت بهداشت بود که به گفته طریقت‌منفرد، خودش این سمت را ترک کرد: «زمانی که من آمدم، تکلیف دفتر روابط عمومی و تبدیل آن به مرکز مشخص نبود. ما درصدد تعیین تکلیف آن بودیم که دکتر حسینی استعفا داد و وزارتخانه را در مقابل عمل انجام شده قرار داد.»

دستجردی رفت، بحران دارو تمام نشد

پس از برکنار شدن دکتر مرضیه وحیددستجردی، زمزمه‌هایی مبنی بر تغییر دستجردی، به خاطر مسایل مربوط به دارو شنیده می‌شد. عده‌ای می‌گفتند دستجردی برکنار شد، چون نتوانست بحران دارو را کنترل کند و عده دیگری می‌گفتند دستجردی به خاطر افشاگری‌ها و صحبت‌های بی‌پروایش درباره گران شدن قطعی دارو، کمبود مواد اولیه و مشکلات واردات دارو برکنار شده است. به هر حال دستجردی برکنار شد، اما بحران دارو، با آمدن وزیر بهداشت جدید هم حل و فصل نشد.

دکتر طریقت‌منفرد هم با صحه گذاشتن بر گمانه‌زنی‌های عمومی درباره تغییر وزیر بهداشت، گفت: «برخی استنباط می‌کردند که تغییر در وزارتخانه به دلیل مسایل دارویی بود. ما در وضعیت بد دارویی وزارتخانه را تحویل گرفتیم. بعد هم محدودیت‌های بانکی در سه ماه پیش از عید به شدت افزایش پیدا کرد. زمان زیادی گذشت تا راهکار لازم را پیدا کردیم. کشور مبلغ قابل توجهی پول در سوییس داشت که مقرر شد این پول تنها برای خرید دارو از بانک آزاد شود که دکتر شیبانی معاون وقت غذا و دارو به همراه مسؤولان بانک مرکزی چندین‌بار به سوییس سفر کردند تا این اتفاق بیفتد.»

به گفته او محدودیت‌های بانکی، عامل اصلی ایجاد بحران دارو در دولت دهم بود: «مشکل اصلی محدودیت‌های بانکی بود. تازه گروهی موفق شدند که 500 میلیون دلار مواد اولیه دارویی خریداری کنند. در زمینه مواد اولیه دارویی برای چند ماه آینده وضعیت خوبی داریم. دو نرخی بودن ارز فساد می‌آورد و با ارز مبادلاتی بسیاری از محدودیت‌های تولید برطرف شد. چون تغییر مبلغ ارز در بودجه توسط دولت دیده شده بود. خواسته ما این بود که مابه‌التفاوت نرخ ارز وارد سیستم بیمه نشود که این موضوع از طرف بیمه‌ها سخت بود اما بعد موافقت‌نامه صورت گرفت.»

دکتر طریقت‌منفرد با پذیرفتن تأثیر این کار بر افزایش قیمت دارو، توضیح داد: «البته این تغییرات باعث افزایش قیمت شده بود که برای داروهای تولید داخل 50 درصد و برای دیگر تولیدات تا 100 درصد افزایش قیمت داشتیم. بیماران برای برخی داروها حتی 110 درصد فرانشیز می‌دادند. در واقع هماهنگی‌ها دیر انجام شد.»

بر اساس برنامه‌های وزارت بهداشت، قرار بود این افزایش قیمت از طریق یارانه دارو، جبران شود. یارانه‌ای که عملاً پرداخت نشد: «یارانه دارو زمانی پرداخت می‌شود که همه اطلاعات و شماره حساب‌ها به ما اعلام شده باشد. یارانه دارو به افرادی داده می‌شود که گواهی بیمه داشته باشند. باید مشخص شود چقدر از پول دارو را بیمار داده و چقدر از آن را بیمه داده است. سامانه 1490 اطلاعات آدرس و شماره حساب را می‌گیرد و پس از وارد شدن در سامانه تصمیم‌گیری می‌شود.»