کل اعتبارات بهداشت و درمان 11 درصد رشد داشته‌است. بودجه عمومی این بخش 14 درصد رشد داشته ‌است و اگر بودجه را با اعتبارات بیمه در نظر بگیریم رشد بودجه بهداشت و درمان به 12 درصد می‌رسد، چون رشد اعتبار بیمه کمتر از بخش بهداشت و درمان است. درآمد اختصاصی وزارت بهداشت هم در سال 1397 حدود 6 درصد رشد داشته است که البته تحقق این ردیف بودجه منوط به توانایی این بخش در فروش خدمات است.

معاون مرکز مدیریت و پایش بودجه وزارت بهداشت معتقد است برای بررسی رشد بودجه بخش بهداشت و درمان باید دو مساله را مد نظر قرار داد. یکی این که اعتبارات عمومی چقدر وصول شده‌ است یعنی اعتباراتی که از دولت دریافت می‌شود یا اعتباراتی که در برابر فروش خدمات دریافت می‌شود و به نام درآمد اختصاصی شناخته می‌شود، چقدر تحقق یافته ‌است.

به گفته سیدعباس میرعابدینی در سال 1396 از 24 هزار میلیارد تومان درآمدهای عمومی وزارت بهداشت حدود 2600 میلیارد تومان هنوز دریافت نشده ‌است: «البته این مبلغ قرار است پرداخت شود اما تا اکنون(پایان فروردین 1397) هنوز پرداخت نشده ‌است. یعنی حدود 90 درصد از اعتبارات عمومی سال 1396 وزارت بهداشت تاکنون محقق شده است و قول داده‌اند 10 درصد باقی مانده هم پرداخت خواهد شد.»

 البته چون دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها که محل اصلی تحقق درآمدهای اختصاصی هستند تا زمان انجام این گفت‌وگو (پایان فروردین سال 97) هنوز حساب‌های خود را نبسته بودند در مورد میزان تحقق درآمدهای اختصاصی پیش‌بینی شده وزارت بهداشت در سال 96 براورد دقیقی وجود نداشت هرچند معاون مرکز مدیریت و پایش بودجه وزارت بهداشت پیش‌بینی می‌کرد در حدود 70 الی 80 درصد وصول شده‌ است.

طرح تحول سلامت در انتظار تحقق 40درصد بودجه برای پرداخت بدهی‌ها

 در سال 1396 بودجه طرح تحول  سلامت 4800 میلیارد تومان بود. با تفاهم‌نامه‌ای که میان وزارت بهداشت و سازمان برنامه و بودجه بسته شد، مقرر شد وزارت بهداشت هزینه‌ها را کاهش دهد و سازمان مدیریت برنامه و بودجه هم 4 هزار میلیارد تومان از این مبلغ را پرداخت کند. اما به گفته سیدعباس میرعابدینی تا پایان سال 1396  از این مبلغ 2400 میلیارد تومان پرداخت شد و اکنون که یک‌ماه از شروع سال جدید گذشته وزارت بهداشت هنوز منتظر پرداخت باقی مبلغ یعنی 1600 میلیارد تومان باقی مانده‌ است. به این ترتیب تا این تاریخ حدود 60 درصد از بودجه مورد نظر پرداخت شده و 40 درصد در انتظار تحقق است.

او می‌گوید: «با رایزنی‌هایی که انجام شده و دستور رییس‌جمهور در این زمینه امیدواریم به زودی این پول پرداخت شود. ولی این‌که چه زمانی این پول پرداخت می‌شود، هنوز معلوم نیست.»

به این ترتیب بود که در سال 1397 اعتبار اختصاص یافته به طرح تحول سلامت 3/8 درصد کاهش یافت و 4400 میلیارد تومان مصوب شد. البته به گفته میرعابدینی هرچند این مبلغ نسبت به مبلغ مصوب این طرح  در سال گذشته کمتر است، اما از عملکرد این طرح در سال 96 که 4 هزار میلیارد تومان بود، بیشتر است. البته او امیدوار است وزارت بهداشت در سال جاری بتواند دست‌کم 4 هزار میلیارد تومان یعنی برابر عملکرد این طرح در سال 97 را دریافت کند.

به گفته او در سال گذشته 4 هزار میلیارد تومان هزینه اجرای طرح شده است. در نتیجه با توجه به این‌که دولت تنها 2400 میلیارد تومان بابت آن پرداخته است، اکنون وزارت بهداشت بابت اجرای طرح تحول سلامت 1600 میلیارد تومان به تامین‌کنندگان دارو و تجهیزات و ملزومات پزشکی، پیمانکاران ساختمانی، پزشکان، کادر درمانی و باقی عواملی که در اجرای طرح تحول دخیل هستند، بدهکار است. اگر این 1600 میلیارد تومان به وزارت بهداشت پرداخت شود، طرح تحول سلامت می‌تواند سال 96 را بدون بدهی گذرانده و وارد سال 97 شود. اما اگر این مبلغ پرداخت نشود این طرح بدهکار باقی می‌ماند.

بدهی‌های وزارت بهداشت ادامه دارد

به گفته معاون مرکز مدیریت و پایش بودجه وزارت بهداشت، این وزارتخانه در کل  حدود 16 تا 18 هزار میلیارد تومان به تامین‌کنندگان دارو و تجهیزات پزشکی و کادر درمانی بدهکار است از این مبلغ تنها همان 1600 میلیارد تومان مربوط به اجرای طرح تحول سلامت است و باقی بدهی‌های مربوط به دیگر فعالیت‌های وزارت بهداشت و درمان است. هم‌چنین از این مبلغ 4 تا 5 هزار میلیارد تومان مربوط به تامین‌کنندگان دارو و تجهیزات پزشکی است.

میرعابدینی تاکید می‌کند: «البته ما همان‌قدرکه بدهکاریم، از بیمه‌ها و دولت هم طلبکاریم. در نتیجه برنامه ما برای پرداخت این بدهی‌ها کاملا بستگی به برنامه بیمه‌ها برای پرداخت بدهی‌های‌شان به ما و پرداخت بودجه‌های مصوب ما از سوی دولت دارد.»

او با توجه به شرایط موجود پیش‌بینی می‌کند در زمینه پرداخت بدهی‌های وزارت بهداشت کماکان وضعیت سال 1396 ادامه داشته ‌باشد و تغییر جدی ایجاد نشود: «چون دست دولت هم بسته ‌است و نمی‌تواند تغییری ایجاد کند.»

معاون مرکز مدیریت و پایش بودجه وزارت بهداشت در مورد روند پرداخت اوراق قرضه به‌جای بدهی‌های وزارت بهداشت هرچند پیش‌بینی‌ را سخت می‌داند اما معتقد است با توجه به شرایط موجود این روند نه‌تنها مانند سال گذشته ادامه خواهد داشت، حتی ممکن است بیشتر هم بشود.

 به گفته او سال گذشته بابت پروژه‌های عمرانی وزارت بهداشت  700 میلیارد تومان اوراق قرضه به وزارت بهداشت پرداخت شد، که آن هم از طریق تامین‌اجتماعی به چند تا از شرکت‌های زیر مجموعه این سازمان پرداخت شد. در سال 95 هم 1600 میلیارد تومان اوراق قرضه به وزارت بهداشت پرداخت شد که صرف پرداخت بدهی‌های این وزارتخانه شد.

میرعابدینی با توجه به این‌که دولت در بودجه سال 1397 بابت طلب‌های سازمان بیمه سلامت و سازمان تامین اجتماعی اوراق قرضه می‌دهد، معتقد است: «بخشی از این اوراق به‌وسیله این سازمان‌ها به جای بدهی‌های‌شان به بیمارستان‌های وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی پرداخت خواهد شد. چون آن‌ها هم مانند ما چاره دیگری ندارند جز این‌که بدهی‌های دارویی و ملزومات پزشکی خود را با این اوراق بپردازند.»

پزشک خانواده از برنامه ششم توسعه جا می‌ماند

 بودجه طرح پزشک خانواده در سال 1396 کاهش هزار میلیارد تومانی داشت به این ترتیب در سال 1397 هم نسبت به سال پیش از خود ثابت ماند. به گفته میرعابدینی دولت و مجلس با توجه به مشکلاتی که در تامین اعتبار دارند ترجیح دادند این طرح را بیش از این گسترش ندهند.

البته او هم معتقد است با توجه به این‌که طرح تحول سلامت به شکل یک بسته کامل در آموزش، بهداشت و درمان فعال است این طرح هم به نوعی در قالب طرح تحول سلامت اجرا می‌شود.

طرح پزشک خانواده در قسمت بهداشت طرح تحول سلامت اجرا می‌شود. پزشک خانواده روستایی در دولت‌های پیشین هم اجرا می‌شد. در این مدت حاشیه‌ شهرها و شهرهای زیر صدهزار نفر هم زیر پوشش این طرح قرار گرفته‌اند. در برخی شهرهای بزرگ هم این طرح اجرا شده ‌است اما کامل نیست چون ملزوماتش هنوز فراهم نشده است. در واقع ادامه اجرای طرح با توجه به کاهش بودجه و محقق نشدن قول‌ها متوقف شد.

او تاکید می‌کند: «هرچند بر اساس برنامه ششم توسعه این برنامه باید اجرا شود اما اجرا شدنش نیاز به تامین منابع دارد و تا این منابع تامین نشود، اجرا نخواهد شد.»

نویسنده_رویا_کاکاوند

ماهنامه_صنعت_درمان_شماره_83_گزارش