رییس بیمارستان محک در گفت‌و‌گو، خبرنگاران عنوان کرد

تقویت طب پیشگیری از سرطان هدف تازه محک

حمایت از خانواده کودکان مبتلا به سرطان، ایجاد مرکز جامع و فوق‌تخصصی درمان کودکان مبتلا به سرطان و درمان کودکان مبتلا به سرطان هدف‌هایی بودند که از 23 سال پیش یکی از پس دیگری بنیانگذاران محک برای دست یافتن به آنها برنامه‌ریزی کرد‌ند و حالا بعد از موفقیت در دستیابی به این اهداف آنها پیشگیری از سرطان را هدف گرفته‌اند. مرکز تحقیقات محک در همین راستا در پی آن است که به تقویت طب پیشگیر از سرطان بپردازد. عظیم مهرور، رییس بیمارستان محک از مرکز پزشکی سخن می‌گوید که درصدد راه‌اندازی مرکزی هستیم که هرکسی بتواند شناسنامه بهداشتی و ژنوم خود را در آن بیابد. هیأت مدیره بنیاد خیریه محک مجوز انجام این کار را صادر کرده و برنامه‌ریزی‌های اولیه برای کار در حال انجام شروع است. بر اساس این طرح افرادی که به شکل ژنتیکی بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان هستند، شناسایی می‌شوند و به آنها کمک می‌شود. راه‌اندازی بانک  اچ ال ای نیز یکی دیگر از طرح‌های این مؤسسه است که از شورای مشورتی پزشکی مجوز لازم را دریافت کرده‌است و از سال آینده مقدمات راه‌اندازی آن شروع می‌شود. دراین بانک برای بیماران نیازمند پیوند مغز استخوان که در خانواده خود دهنده ندارند، امکانات لازم فراهم می‌شود تا از داوطلبان دیگر پیوند را دریافت کنند. 

سرطان کودکان به زبان آمار

بر اساس آماری که مؤسسه محک تا پایان سال 92 ارایه می‌کند در این مؤسسه21 هزار و 147 پرونده برای کودکان مبتلا به سرطان تشکیل شده‌است و کودکان تحت حمایت قرار گرفته‌اند. از این تعداد 4 هزار و 137 نفر فوت کرده‌اند،  3 هزار و 986 نفر به بهبودی قطعی دست یافته‌اند و 12 هزار 224 نفر آنها همچنان در فازهای مختلف درمانی قرار دارند. بر اساس این آمار در طول 5 سال گذشته تقریباً هر سال 1200 مورد جدید سرطان کودکان شناسایی شده‌است که از این تعداد 300 تا 400 مورد در بیمارستان محک تحت درمان قرار گرفته‌اند. به طور میانگین حداقل در هفته 6 تا 10 بیمار جدید به محک مراجعه می‌کنند که از این تعداد یک یا دو نفر به بیمارستان‌های شهرستانی که تیم درمانی دارند و برای خانواده خیلی راحت‌تر است که آنجا مراجعه کند، ارجاع می‌شوند و باقی در 32 بیمارستان دانشگاهی که در سراسر ایران تحت پوشش موسسه محک هستند از خدمات درمانی و حمایتی استفاده می‌کنند.

به گفته عظیم مهرور، رییس بیمارستان محک شایع‌ترین سرطان در اطفال سرطان خون است به طوری که لنفوپلاستی حاد بالای 70 درصد بیماران را شامل می شود که اگر این اطفال در استاندارد ریسک باشند یعنی در سن 5 تا ده سال باشند و شرایط لازم را داشته باشند و تحت درمان قرار بگیرند نزدیک 78 تا 80 درصد طول عمر بالای 5 سال دارند. طول عمر بالا 5 سال هم به معنا این است که اینها 5 سال تحت مراقبت زنده می‌مانند و بعد مانند بچه‌های معمولی به زندگی ادامه می‌دهند.

مهرور می‌گوید: «میانگین مرگ‌و‌میر کودکان مبتلا به سرطان نسبت به سال‌های گذشته بهتر شده‌است چرا که بیمار زودتر به پزشک مراجعه می‌کند و تشخیص در مراحل پایین‌تر انجام می‌شود و درنتیجه درصد موفقیت بالاتر می‌رود.»

رقابت با پیشرفته‌ترین مراکز درمان سرطان کودکان دنیا

مرادآویژ آل‌بویه فوق‌تخصص آنکولوژی و یکی از بنیانگذاران محک از بیمارستان محک به عنوان مرکزی نام‌ می‌برد که تمام خدمات تشخیصی و درمانی را به شکل یکپارچه در سطح قابل رقابت با مراکزتشخیصی و درمانی سرطان کودکان که در سطح بین‌المللی نام و نشانی دارند، به تمام کودکان مبتلا به سرطان ارایه می‌کند. بخش‌های مختلفی به مرور زمان به بیمارستان محک افزوده شده‌است. بخش پیوند مغز استخوان هم یکی از آن بخش‌ها است که به گفته آل‌بویه از نظر ساختاری و تجهیزات بالاترین استاندارد‌های جهانی را داراست. بخش درد هم بخش جدید است که به زودی  در این بیمارستان راه‌اندازی خواهد شد. دراین بخش متخصصان به تشخیص و درمان درد می‌پردازند. آل‌بویه در این‌باره می‌گوید: «درد خودش علل و دلایل مختلفی  دارد و حتی از لحاظ ژنتیکی نیز قابل بررسی است. بنابراین ما سعی کردیم که نه فقط از نظر تشخیص و درمان که از نظر خدمات جانبی نیز پیشرو باشیم.»

درصد بهبود محک به آمارهای جهانی نزدیک است

رییس بیمارستان محک از درصد بالای بهبود کودکان مبتلا به سرطان در ایران و نزدیکی این آمار به آمار جهانی می‌گوید و تاکید می‌کند که اگر آمار سرطان در ایران بالا است دلیلش را باید در پیشرفت‌های علمی جستجو کرد. پیشرفت‌های پزشکی که در چند دهه گذشته درمان بسیاری از بیماری‌های عفونی را به همراه داشته و مانع از مرگ کودکان بسیاری بر اثر بیماری‌هایی عفونی شده‌است. از سوی دیگر روش‌های تشخیصی هم بهتر شده‌ و پیشرفت کرده‌است. بیماران و خانواده‌ها به روز شده‌اند، امکانات هم بیشتر شده‌است. به همین دلیل بیماری‌های زودتر و بیشتر تشخیص داده‌می‌شوند. به گفته مهرور در واقع بخشی از بالا رفتن آمار سرطان فقط به دلیل این است که این بیماری بیشتر از پیش تشخیص داده‌می‌شود نه این که تعداد وقوعش بیشتر شده‌است.

در همه چیز صرفه‌جویی می‌شود جز درمان

بیمارستان محک یک بیمارستان  100 تختخوابی است که در حال حاضر 83 تخت فعال دارد. این بیمارستان 3 بخش آنکولوژی دارد که هرکدام 15 تخت دارد. دو بخش آی‌سی‌یو نیز که تنها به پذیرش کودکان سرطانی می‌پردازد و به گفته عظیم مهرور، رییس بیمارستان محک بخش رادیوتراپی این بیمارستان با توجه به تعداد بالای کودکان مبتلا به سرطان مغزی که پذیرش می‌کند نیز یکی از بخش‌های فعال این بیمارستان است. این بخش، از فناوری‌های تازه پرتودرمانی بهره می‌برد که اشعه را به‌گونه‌ای می‌تابانند که تنها تومور اشعه را دریافت می‌کند و بقیه بافت‌های بدن مورد تابش قرار نمی‌گیرند. البته مهرور معتقد است هر چند سعی شده تا تمام تجهیزات و متدهای پیشرفته و به روز دنیا دراین بیمارستان برای درمان موثر کودکان گردآوری شود اما آنچه بیش از همه این‌ها اهمیت می‌یابد، کارگروهی است.

او تاکید می‌کند: «ما در بیمارستان تمام صرفه‌جویی‌ها را برای مصرف آب و برق و کاغذ انجام می‌دهیم اما تنها جایی که هیچ صرفه‌جویی نمی‌کنیم  درمان است. الان داروهایی را استفاده می‌کنیم 5، 10 یا 15 میلیون تومان قیمت دارند و تهیه کردنش سخت است اما همکاران مؤسسه محک، آن را نه تنها برای کودک تحت درمان بیمارستان محک که برای تمام کودکان تحت درمان در 32 بیمارستانی که در سراسر کشور تحت پوشش مؤسسه محک قرار دارند، تهیه می‌کنند.»

بخش پیوند نیز یکی دیگر از بخش‌های بیمارستان محک است که ظرفیت 14 تخت را دارد ولی اکنون به خاطر مشکل کمبود پرستار تنها 5 تخت‌اش فعال است. در حال حاضر تا کنون در این بخش 92 پیوند از نوع آلوژن و اتولوگ انجام شده‌است که از این تعداد 91 بیمار از بخش پیوند مرخص شده‌اند. مهرور آمار مرگ‌و‌میر این بخش را 10 تا 15 درصد عنوان می‌کند و آن را موفقیتی بزرگ می‌داند.

کاهش 13 درصدی هزینه با اجرای طرح تحول سلامت

آراسب احمدیان، مدیرعامل مؤسسه محک معتقد است با این‌که طرح تحول نظام سلامت در ایران طرح جوانی است که از ابتدای سال شروع شده وهنوز در برخی بیمارستان‌ها اجرایی نشده‌است اما توانسته در کاهش هزینه‌های مالی نقش موثری داشته باشد. به آمار موسسه محک اشاره می‌کند و می‌گوید: «پیش‌بینی ما برای هزینه‌های 8 ماه نخست سال جاری براساس اطلاعات 5 ساله گذشته 19 میلیارد تومان بود. اما در عمل دراین زمان 5/16 میلیارد تومان هزینه شد. یعنی  5/2 میلیارد تومان یا 13 درصد انحراف مساعد در هزینه‌ها داشتیم و کمتر هزینه شده‌است. ما در یک شکل کلی و بدون تحلیل و ورود به سطوح پایین‌تر این کاهش را به دلیل اجرای طرح تحول نظام سلامت می‌دانیم.»

او در مورد این‌که چرا فقط 13 درصد هزینه‌ها کاهش یافته‌است در حالی که  در طرح تحول سلامت تنها 10 درصد هزینه برعهده  بیمار است، می‌گوید: «بخش عمده‌ای از کودکان مبتلا به سرطان به شکل سرپایی درمان می‌شوند و این طرح موارد درمان سرپایی را پوشش نمی‌دهد. موارد تشخیصی هم که به صورت سرپایی در حال انجام شدن هستند نیز در چارچوب این طرح قرار نمی‌گیرند. از سوی دیگر هنوز تعدادی از داروهای درمان سرطان خارج از شمول بیمه هستند؛ بنابراین در چارچوب اجرای طرح تحول سلامت قرار نمی‌گیرند و یکی از نکات مهمی که باید در نظر گرفت این است که خود بیمارستان محک چون یک بیمارستان غیر‌دولتی است تحت پوشش این طرح قرار نمی‌گیرد.»

 7دی روز امید کودکان مبتلا به سرطان است

اواخر دهه 60 خورشیدی در بهبوهه جنگ و تحریم وکمبود همه چیز بود که پزشکان خبر سرطان کیانا شریفی را به مادرش دادند. سعیده قدس، مادر کیانا همچنان که سعی می‌کرد مراحل طاقت فرسای درمان را با فرزندش بگذراند می‌دید که چگونه خانواده‌ها برای درمان سرطان فرزندانشان همه چیزشان را از دست می‌دهند و در به در و پریشان حال می‌شوند. پایه‌های بنیاد خیریه محک از همین جا پی‌ریزی شد. اما حالا پس از 22 سال نه تنها بنیاد خیریه محک به هدف نخستین خود یعنی حمایت از خانواده‌های بیماران سرطانی جامه عمل پوشانده بلکه توانسته‌است در راه درمان بیماری سرطان کودکان نیز گام‌های بلندی بردارد. بخت یاریگر بود و کیانا توانست از چنگال سرطان رهایی یابد همچنان که تعداد دیگری از بیماران تحت پوشش محک  توانستند این مبارزه را پشت سر گذاشته از سرطان رها شوند و اکنون به عنوان یک فرد عادی، یک دانشجو، یک قهرمان به زندگی عادی خود بازگشته‌اند و برای یک کودک مبتلا به سرطان و خانواده‌اش چه چیزی امیدبخش‌تر از دیدن این افراد. به همین دلیل است که از سال گذشته 7 دی ماه، روز تولد  کینا به عنوان روز کودکان بهبودیافته از سرطان محک نام‌گذاری شده است. در این روز تعدادی از بهبودیافتگان محک به همراه کودکان مبتلا به سرطان و خانواده‌هایشان دور هم جمع می‌شوند تا این روز را جشن بگیرند و همه  کسانی که به نوعی با این مؤسسه تعامل دارند؛ همچون نیکوکاران، داوطلبان، کارکنان و کودکان دچار سرطان و خانواده‌هایشان در یک مراسم به چشم خود ببینند که نتیجه زحمات‌هایی که می‌کشند و حمایت‌هایی که می‌کنند چیست تا دلگرم شوند به مسیری که در آن قدم بر می‌دارند. محک می‌خواهد با این جشن این را به کودکان تازه دچار سرطان شده و خانواده‌هایشان بگوید که «سرطان به معنای پایان زندگی نیست. سرطان پایان باروری و زندگی طبیعی نیست.»