پانزدهمین کنگره بین‌المللی میکروب‌شناسی ایران برگزار شد

هدایت پژوهش‌ها به سوی تولید ملی

یکی از مشکلات جامعه پزشکی این روزها، میکروب‌ها، میکروارگانیسم‌ها یا ریزاندامگان هستند. این موجودات ریز و میکروسکوپی، بخش بزرگی از پژوهش‌های پزشکی را به خود اختصاص داده‌اند. این جانداران همه جا هستند. از روزی که آنتونی فان لیوونهوک توانست میکروارگانیسم‌ها را در آب برکه ببیند تا امروز که مجهز‌ترین دستگاه‌ها برای شناسایی و مبارزه با این موجودات که بعضی‌هایشان مفید هم هستند، به‌وجود آمده، دانشمندان بسیاری تلاش کردند تا موضوع نادانسته‌ای در این زمینه باقی نماند؛ هر ساله همایش‌ها، کنگره‌ها و کنفرانس‌های زیادی با موضوعات مختلف میکروب‌شناسی در دنیا برگزار می‌شود.

پانزدهمین کنگره بین‌المللی میکروب‌شناسی با حمایت وزارت بهداشت، درمان و آموزش‌پزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی تهران، انستیتو پاستور ایران، مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم رازی و انجمن میکروبیولوژی بالینی ایتالیا، چهارم تا ششم شهریور 1393 در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران برگزار شد.

این کنگره با هدف برقراری ارتباط میان میکروب‌شناسی و بالین و تلاش برای صنعتی و کاربردی کردن طرح‌ها و مقالات برگزار شد تا کمکی در پیشبرد بخش تجهیزات پزشکی مرتبط با میکروب‌شناسی داشته باشد. دکتر عباس‌علی ایمانی فولادی دبیر اجرایی پانزدهمین کنگره بین‌المللی میکروب‌شناسی ایران این حرکت را بسیار مفید دانست و گفت: «امیدواریم با این حرکت بتوانیم بسیاری از مواد اولیه و تجهیزاتی را که از دیگر کشورها وارد می‌کنیم به تولید داخلی برسانیم تا از واردات تجهیزات و مواد تشخیصی میکروارگانیزم‌ها در آزمایشگاه‌های بالینی جلوگیری شود. امسال کنگره را بین‌المللی برگزار کردیم تا به طور گسترده‌تر و در سطح جهانی به موضوع میکروب‌شناسی بپردازیم و تازه‌های این بخش را به اشتراک بگذاریم.»

در این کنگره سه روزه حدود 2000 نفر شرکت کردند و 1700 مقاله با موضوعات مختلف به دبیرخانه کنگره رسید که از میان آنها حدود 1300 مقاله پذیرفته شد. بخشی از مقاله‌ها به صورت سخنرانی و با موضوعاتی مانند نقض ایمنی و عفونت‌های مایکوباکتریال [دکتر علی اکبر ولایتی]، تک‌سلولی مال‌دی‌تُف [پروفسور ویلم بی ون لئوون از هلند]، نقش مایکوباکتریوم در بیماری‌های خود ایمنی [پروفسور لئوناردو سکی از ایتالیا]، دیدگاه‌های ژنومیک به نوع مایکوباکتریوم [پروفسور انریکو تورتولی از ایتالیا]، ساماندهی آزمایشگاه مایکوباکتریولوژی [پروفسور مایکل درانکورت از فرانسه]، اپیدمیولوژی مقاوت به پنی‌سیلین استرپتوکوک پنومونیه [پروفسور رگینا هاکنبک از آلمان] و طبقه‌بندی و مدیریت شیوع بیماری سیاه‌زخم در حیوانات بر اساس منبع عفونت [پروفسور آنتونیو فازانلا از ایتالیا] ارایه شد و بقیه مقالات در غالب پوستر در دید شرکت‌کنندگان قرار گرفتند.

همچنین حدود 14 کارگاه همچون کارگاه بررسي بيان ژن به روش Real time PCR، بیوانفورماتیک مقدماتی و شناسايي فنوتيپي بتالاكتامازهاي وسيع‌الطيف نوع ESBLs، AmpC، MBLs و كارباپنمازها در باسيل‌هاي گرم منفي برگزار شد. در بخش نمایشگاه جانبی حدود 35 شرکت‌ در زمینه‌های تشخیصی میکروب‌شناسی و کیت‌های تشخیصی حضور داشتند.

دکتر محمدمهدی فیض‌آبادی دبیر علمی این کنگره گفت: «کنگره پانزدهم میکروب‌شناسی با محورهایی مانند  بیماری‌های حاد [تب مالت]، میکروب‌شناسی بهداشت مواد‌غذایی و جستجو برای یافتن آنتی بیوتیک‌های جدید [ترکیبات گیاهی] یکی از پربارترین کنگره‌های سال‌های گذشته بود و متخصصان کشورهای مختلف توانستند اطلاعات علمی و تجارب خود را در این زمینه به اشتراک بگذارند.» به گفته فیض‌آبادی مهمانان خارجی از کشورهای ایتالیا [سه نفر]، آلمان[دو نفر]، فرانسه [یک نفر] و هلند[سه نفر] و همچنین ترکیه، عراق و افغانستان به بحث و تبادل نظر پرداختند.

این کنگره برای شرکت‌کنندگان رشته‌های پزشکی عمومی و داخلی و پیراپزشکی، علوم پایه پزشکی و علوم آزمایشگاهی یازده و نیم امتیاز بازآموزی و برای رشته‌هایی مانند پرستاری و مامایی پنج و نیم تا هشت امتیاز داشت.

یکی از شرکت‌کنندگان در این کنگره دکتر علیرضا منادی سپیدان عضو هیأت علمی مجلس و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران بود. از نظر او از آنجایی‌که میکروارگانیسم‌ها تأثیر بسیار مهمی در زندگی انسان دارند، بحث میکروبیولوژی یکی از بحث‌های مهم در علوم زیستی است: «ما به ازای هر یک سلول ده میکروارگانیسم در بدنمان داریم که بالای 50 درصد آنها میان انسان و حیوان مشترک است و با توجه به جمعیت دامی و موقعیت خاص کشور، بیماری‌های خاصی می‌تواند در کشور شیوع پیدا کند. به تازگی در صنعت دامپروری، بحث بیماری لامبیسکین مطرح است که صنعت چرم را به شدت مورد هدف قرار می‌دهد. در واقع امکانات اقتصادی و بودجه‌ای کشور این اجازه را نمی‌دهد که بیشتر از 10 درصد جامعه دامی کشور را مورد آزمایش قرار دهیم.»

تقدیرشدگان کنگره پانزدهم

در کنگره پانزدهم میکروب‌شناسی در مراسمی از سه پیشکسوت میکروب‌شناسی تقدیر شد. یکی از این تقدیرشدگان دکتر ناصر بادامی میکروبیولوژیست بود که حدود 33 سال به تدریس در دانشگاه پرداخته است و بیش از ده پروژه تحقیقاتی بر روی عفونت‌های کلامیدیایی چشم، مجاری تناسلی، ریوی و عفونت دستگاه گوارش انجام داده است. همچنین بخشی از تحقیقات گسترده خود را صرف ریشه‌کنی بیماری تراخم چشم کرده است.

نفر دوم؛ دکتر خسرو فرهی استاد گروه میکروب‌شناسی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران بود. او در سال‌های 1357تا 1358 موفق به دریافت بورس از سازمان جهانی بهداشت برای همکاری و ارزیابی واکسن آنفلوانزای خوکی ـ انسانی شد؛ همچنین از دکتر علی صادقیان یکی دیگر از پیشکسوتان میکروب‌شناسی تقدیر به عمل آمد. مقالات متعدد انگلیسی و فارسی در مجلات معتبر بین‌المللی و ملی در حوزه باکتری‌شناسی، ویروس‌شناسی، عوامل آنتی‌باکتریال طبیعی و فارماکولوژی از دستاوردهای این پژوهشگر ایرانی است.

نخستین سمپوزیم نانو میکروبیولوژی

کنگره پانزدهم میکروب‌شناسی با یک سمپوزیوم به نام سمپوزیم نانو میکروبیولوژی همراه بود. نانو فناوری به ویژه بایومدیسن جایگاه خوبی پیدا کرده است و در تمام عرصه‌ها به‌ویژه عرصه میکروبیولوژی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. دکتر کیهان کیوان‌فر دبیر علمی نخستین سمپوزیم نانو میکروبیولوژی گفت: «با توجه به این نکته که متخصصان کشور در دانش نانو فناوری از پژوهشگران پرچم‌دار دنیا شمرده می‌شوند، تصمیم گرفته شد تا این سمپوزیوم در کنار پانزدهمین کنگره بین‌المللی میکروب‌شناسی برگزار شود. یکی از اهداف برگزاری این سمپوزیوم استفاده مناسب از  مقاله‌ها است تا با استفاده از نکات علمی آنها و به کارگیری آنها، به سمت تولید حرکت کرد. یعنی کل روند ایده تا بازار را در کشور انجام شود.» در این سمپوزیوم حدود 100 مقاله به دبیرخانه ارسال شد که از این 100 مقاله 25 مقاله به صورت پوستر برگزیده شد و حدود 8 تا 10 سخنرانی با موضوعات مختلف صورت گرفت. این سمپوزیوم امتیاز بازآموزی جداگانه نداشت.

شرکت‌های حاضر در نمایشگاه جانبی

شرکت بیوتکنولوژی رایِن، رویین طب گستر، شرکت بین‌المللی مدیا دنیا، زیست فناوری پیشگام، مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران، بهار تشخیص طب، طبس مد، هما رشتن، پارس ژن، ویراژن، پیشگام، ویژن پارس دلتا، آریا تک ژن آزما، طب ابزار آسیا، آریانیک، آب و فاضلاب استان تهران امور آزمایشگاه مرجع، پارس ایران، نانو محیط پارس.

دستگاه LABGEO HC10 هموتولوژی آنالایزر سامسونگ

شرکت آریا تک‌ژن آزما در زمینه ژنومیک و تجهیزات آزمایشگاهی بیوتکنولوژی و ملکولی فعالیت می‌کند و نمایندگی چند شرکت اروپایی و آمریکایی مانند بایوتک، بایو‌استپ، نشنال‌لب و لبوژن دانمارک را دارد. این شرکت حدود شش ماه است که دستگاه جدید هموتولوژی آنالایزر سامسونگ را وارد بازار کرده است. پوریا معتمد مدیر فروش بازاریابی شرکت آریا تک‌ژن درباره این محصول می‌گوید: «این دستگاه اتوماتیک قابلیت اتصال به سیستم‌های اچ‌آی‌اس و ال‌آی‌اس را دارد و کارش بلستر‌کانتر یا همان شمارش گلبول‌های قرمز و پلاکت و هموگلوبین خون و مشتقات آن است. شرکت سامسونگ به تازگی فعالیت‌اش را روی سیستم‌های تصویربرداری و آزمایشگاهی آغاز کرده است. دستگاه LABGEO HC10 تنها دستگاهی است که قابلیت شبکه شدن را دارد و با توجه به چشم‌انداز وزارت بهداشت در مورد اتصال بیمارستان‌های درجه یک به سیستم اچ‌آی‌اس و ال‌ای‌اس این دستگاه می‌تواند پاسخگوی بیمارستان‌ها باشد.»

دستگاه تاکژن3

شرکت ویراژن نمایندگی چند شرکت خارجی مانند امپلیکُن دانمارک، رتیولب آلمان، ایلشین کره‌جنوبی و وین‌پکت آمریکا را دارد و در زمینه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی و انواع کیت‌ها فعالیت می‌کند. «تاکژن 3» یکی از محصولاتی بود که به تازگی از سوی این شرکت وارد بازار شده است. آذین کاکاوند مسئول فنی شرکت درباره این محصول گفت: «حدود یک‌سال‌ونیم است که واردات «تاکژن 3» را آغاز کرده‌ایم. این دستگاه دارای سیستمی است که علاوه بر کار خوانش، تصویربرداری از داخل سلول را هم انجام می‌دهد. از ویژگی‌های دیگر آن تصویربرداری از سلول‌های زنده در حال رشد است و همچنین یک میکروسکوپ فلورسنت هم در این دستگاه به کار رفته است.» «تاکژن 3» نخستین بار در نمایشگاه عرب‌لب از سوی کمپانی بایوتک معرفی شد و شرکت ویراژن آن را خریداری و وارد ایران کرد.

دستگاه عکس‌برداری سیتوژنتیک

شرکت پارس ژن وارد‌کننده تجهیزات و نمونه‌های آزمایشگاهی است و بیشتر واردات‌اش در زمینه دستگاه‌های تخصصی ژنتیک است مهدی رضایی مدیر فروش شرکت پارس ژن گفت: «محصول جدیدی که در این کنگره به ارایه کردیم دستگاه عکس‌برداری سیتوژنتیک محصول شرکت آمریکایی اپلای اکسپرال ایمیجینگ است. این دستگاه تمام تأییدیه‌های لازم مانند FDA آمریکا را دارد و با استفاده از تکنیک فیش و بر اساس رنگ‌آمیزی فلورسنس سلولی جنین یا تخمدان، کروموزوم‌های وابسته به جنسیت را با رنگ‌های مختلف رنگ‌آمیزی می‌کند. اگر نرم‌افزار یا سیستم عکس‌برداری نتواند رنگ صحیح را منتقل کند ممکن است تشخیص جنسیت درست نباشد.» از این دستگاه در موارد حساس‌تر مانند تشخیص سرطان‌ها هم استفاده می‌شود یا به تشخیص ناهنجاری‌ها یا نارسایی‌های پیش از تولد کمک می‌کند. یعنی اگر تشخیص داده شود که جنین دچار مشکل حادی است اجازه سقط صادر می‌شود. در حدود 20 مرکز مانند مرکز ناباروری یزد، دانشگاه شهید بهشتی تهران، آزمایگاه نیلو و تبریز، ساری، مشهد از این دستگاه استفاده می‌کنند.

یکی دیگر از محصولات این شرکت میکروسکوپ‌های اپتیکال محصول کشور ایتالیا بود. به گفته مدیر فروش این شرکت این میکروسکوپ‌ها هم قیمت مناسبی دارند و هم کیفیت‌شان خوب است. میکروسکوپ مدل B1000 از دسته میکروسکوپ‌های فولرسنت سطح بالا است که قابلیت موتورایز شدن دارند. یعنی می‌تواند به‌طور خودکار فوکوس انجام دهد و به شکل تمام خودکار از تمام سلول‌ها عکس‌برداری کند. یک مرکز مادر با خرید یک ست می‌تواند کل کشور را به شکل متمرکز پوشش دهد.

دستگاه پی‌سی گرادینت

شرکت پیشگام در زمینه تجهیز آزمایشگاه‌های ملکولی فعالیت دارد و دستگاه‌ها و مواد مورد نیاز آنها را تامین می‌کند و در زمینه مواد ملکولی شامل سنتز پرایمر و سیستم‌های ان‌جی‌اس فعالیت می‌کند. مهین یحیایی مسؤول فروش شرکت پیشگام گفت: «دستگاه پی‌سی گرادینت محصول شرکت لنت آمریکا است که کارش امپلی‌فای کردن ژن است. همچنین برای تشخیص جهش در ژن استفاده می‌شود. پس از اتمام کار چون در ایران تقریباً کار ان‌جی‌اس انجام نمی‌شود، محصول امپلی‌فای شده‌ به خارج از کشور فرستاده می‌شود و پس از غربالگری نتایج آن برای به ما بازگردانده می‌شود.»

دستگاه پی‌سی‌ار

شرکت میکروب‌شناسی رایِن حدود 13 سال است در زمینه دستگاه‌های میکروب‌شناسی چه در حوزه صنعتی و چه در حوزه بهداشتی و بیمارستانی فعالیت دارد. این شرکت محصولات خود را از اروپا، آمریکا و انگلستان وارد می‌کند. یکی از دستگاه‌های جدیدی که حدود چهار ماه است واردات آن را به ایران آغاز کرده است، دستگاه پی‌سی‌ار محصول شرکت بیوالکترونیک کانادا است. پیمان مکرمی مدیر فنی شرکت درباره محصولات شرکت گفت: «از این دستگاه برای تکثیر دی‌ان‌ای استفاده می‌شود و در بیشتر مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاهی و بیمارستان‌ها و تشخیص مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ماه اول سه دستگاه به دانشگاه تهران و موسسه رازی کرج و موسسه تحقیقات البرز شیراز ارایه کرده‌ایم.» همچنین دستگاه ایر سمپلر محصول میکروفلوی ایتالیا، یکی دیگر از محصولات جدید این شرکت است که حدود شش ماه است روی فروش آن فعالیت می‌کند. از این دستگاه برای تشخیص آلودگی میکروبی هوا در اتاق‌های تمیز و اتاق‌های عمل استفاده می‌شود.