آموزش بیمار سرمایه‌گذاری در اقتصاد سلامت

با افزایش بیماری‌های برگرفته از سبک زندگی افراد یا همان بیماری‌های غیرواگیر، می‌توان به این نتیجه رسید که پس از پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها، آموزش بیماران و خانواده‌های افراد مبتلا به بیماری‌ها به ویژه در بیماری‌های مزمن می‌تواند تأثیر مشخصی در بهبودی بیمار، کاهش عوارض، کاهش هزینه‌های درمانی و جلوگیری از ابتلای دوباره به بیماری‌ها یا عود علایم داشته باشد. در بسیاری از کشورهای دنیا، آموزش به بیمار یکی از بندهای اصلی منشوری است که حقوق بیماران را تأیید می‌کند. در ایران هم اگرچه در منشور حقوق بیماران، اشاره‌ای به آموزش بیماران در قالب یادآوری کردن علایم فرآیندهای درمانی و استفاده از داروها و حق مشاوره با پزشکان پیش‌بینی شده است، اما به نظر می‌رسد تا اجرای واقعی آن راه طولانی در پیش باشد. ضرورت آموزش به بیماران در کاهش هزینه‌های درمانی و اقتصاد سلامت تا آنجاست که دکتر رستمیان، نایب رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس می‌گوید: «آموزش به بیمار سرمایه‌گذاری است.»

دومین کنگره ملی آموزش بیمار از هجدهم تا بیستم دی‌ماه در تالار امام، مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) برگزار شد. بررسی و تقویت جایگاه آموزش به بیمار در نظام سلامت کشور، بررسی آموزش بیمار و اقتصاد سلامت، بررسی جایگاه آموزش بیمار در نظام آموزشی وزارت بهداشت، بررسی جایگاه و نقش انجمن‌های علمی تخصصی در آموزش بیمار در نظام سلامت، بررسی استانداردها، مدل‌ها و روش‌های آموزش بیمار، بررسی مسایل قانونی آموزش بیمار، بررسی چالش‌های پرستاران در آموزش بیمار، بررسی سهم مهارت‌های ارتباطی در آموزش بیمار و بررسی فناوری اطلاعات و آموزش اهداف اصلی این همایش سه روزه بود.

جايگاه آموزش بيمار در نظام سلامت، استانداردها، مدل‌ها و روش‌هاي آموزش بيمار، فناوري آموزش اطلاعات و آموزش بيمار، نقش انجمن‌ها وNGO ها در آموزش بيمار، آموزش بيمار و اقتصاد سلامت و سهم مهارت‌هاي ارتباطي در آموزش بيمار محورهای اصلی دومین کنگره ملی آموزش به بیمار بودند که در این همایش سه روزه در قالب مقاله، سخنرانی و پانل ارایه شد.

امامی رضوی: نظام ارجاع به آموزش بیماران کمک می‌کند

دکتر سید حسن امامی‌رضوی، قائم مقام وزیر بهداشت در امور دانشگاه‌ها معتقد است که کشور ما در بحث آموزش به بیمار در ابتدای کار قرار دارد و آموزش مناسب و اثربخش نیست: «عمده عدم آموزش به بیمار مربوط به مراکزی است که مراجعه‌کننده‌های زیادی دارند. در بخش سرپایی مردم اغلب به پزشکان شناخته شده مراجعه می‌کنند و به همین دلیل است که برخی مطب‌ها متراکم‌تر هستند. در این زمینه چاره‌ای جز نظام ارجاع و پزشک خانواده نداریم. در بخش درمانگاهی بیمارستان‌ها هم با مشکل مواجه هستیم. چون تعداد بیمار در برخی بیمارستان‌ها زیاد است، حتی اگر باور آموزش به بیمار وجود داشته باشد و ابزارها و زیرساخت‌های آن هم فراهم باشد، اما اگر پرسنل از فراغت لازم برخوردار نباشند، بحث آموزش به بیمار اتفاق نخواهد افتاد.»

قائم مقام وزیر بهداشت نظام ارجاع را راهکاری برای حل این مشکل می‌داند: «در این زمینه نیز باید نظام سطح‌بندی و همچنین سیستم ارجاع اجرایی شود تا بتوانیم مباحث مربوطه را مدیریت کنیم؛ البته اقداماتی در این زمینه آغاز شده است. با ایجاد زیرساخت‌ها و پایش اقدامات انجام شده می‌توانیم به آموزش بیمار در حد مورد انتظار دست پیدا کنیم.»

محسنی بندپی: بیمه، وکیل مدافع مردم است

دکتر انوشیروان محسنی بندپی، رییس سازمان بیمه سلامت در حاشیه این مراسم در جمع خبرنگاران از حل مشکلات بیمه‌ای کشور خبر داد: «تا پایان دی اطلاعات بیمه‌ای کشور جا می‌افتد. بر اساس آمارهای ما 5 درصد جامعه 2 تا 3 دفترچه بیمه دارند و از آن طرف 16.6 درصد جمعیت نیازمند و حاشیه‌نشین که 11 تا 13میلیون نفر کشور را شامل می‌شود، هیچ بیمه‌ای ندارند.»

به گفته او کمیسیون بهداشت و درمان مجلس پیشنهاد کرده است که از محل هدفمندی یارانه‌ها برای پوشش بیمه‌ای این افراد استفاده شود: «این اعتبار می‌تواند از یارانه نقدی هم بهتر باشد و به محض تصویب قانون، آمادگی اجرایی کردن پوشش بیمه‌ای را داریم.»

دکتر محسنی بندپی درباره اولویت‌های سازمان بیمه سلامت ایران می‌گوید: «نگاه ما در سازمان بیمه سلامت ایران از یک طرف به بحث حفاظت و حمایت از منابع و مصارفی است که می‌خواهیم هزینه کنیم و از طرف دیگر به بحث  سلامتی است که می‌خواهیم آن را به بیمه‌شدگان هدیه دهیم.»

نمایشگاه جنبی

در حاشیه این کنگره ملی، نمایشگاه کوچکی با حضور چند شرکت دارویی برگزار شد. در این نمایشگاه شرکت‌های دارویی زربند، پوراطب، اکسیر، سما سامانه و چند شرکت دیگر حضور داشتند.

کرومیوم، مکملی برای دیابتی‌ها

شرکت 21^st century یکی از برندهای شرکت پوراطب است که در این نمایشگاه مکمل تازه‌ای را معرفی کرد. مکمل کرومیوم (Chromium) یکی از تازه‌ترین محصولات این شرکت است که برای بیماران دیابتی کاربردهای ویژه‌ای دارد. کروم یکی از عناصر معدنی مهم در بدن است که برای کنترل قند خون به ویژه در بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 و 2 ضروری است. برای ورود قند به داخل سلول‌های بدن به هورمونی به نام انسولین که از لوزالمعده ترشح می‌شود، نیاز است. این عنصر در عملکرد انسولین نقش داشته و سبب می‌شود قند خون بهتر کنترل شود.

کروم علاوه بر کنترل قند خون، در سوخت‌و‌ساز بدن هم نقش دارد و برای متابولیسم کربوهیدرات، چربی و پروتئین مؤثر است. در ترکیبات این مکمل یون کروم نیاز روزانه به آن وجود دارد اما این یون در این مکمل‌ها، به میزان بیشتری است و حساسیت سلول‌ها به انسولین را بالا می‌برد و در درمان دیابتی‌ها برای افرادی که نسبت به انسولین مقاومت نشان می‌دهند در کنار درمان‌های دیگر به کار گرفته می‌شود. قرص‌های 200میکروگرمی است که با اسم کرومیوم سنتری در تمامی داروخانه‌ها توضیع شده است. قیمت این مکمل در مقایسه با برندهای خارجی دیگر بسیار مناسب است.

تولید ورق‌های سربی ضدتشعشع در ایران

گروه صنعتی نوین آلیاژ گاما تولید‌کننده ورق سرب مطابق با استانداردهای جهانی و مورد تأیید سازمان انرژی اتمی و دانشگاه‌های علوم پزشکی است. این شرکت که از حدود ده سال پیش کار تولید ورق‌های سرب ضدتشعشع را آغاز کرده بود، حالا حدود یک‌سال‌و‌نیم است که پس از ثبت شرکت به طور رسمی با مراکز درمانی کار می‌کند.

ورق‌های سربی ضدتشعشع تولیدشده در این شرکت مخصوص مراکز تصویربرداری پزشکی، هسته‌ای و صنعتی است. شرکت نوین آلیاژ گاما در زمینه صادرات این محصول هم فعالیت‌هایی انجام داده است. محصولات این شرکت تاکنون در مراکز درمانی امارات متحده عربی، تاجیکستان، افغانستان و اربیل عراق به کار گرفته شده است.

گیاهان دارویی و درمان بیماران

 شركت دارويي زردبند در سال 1372تأسیس شد اما تا چهار سال پیش فقط برای شرکت‌های دیگر ماده اولیه و عصاره‌های گیاهی تولید می‌کرد. این شرکت در این چهار توانسته‌ است 42 محصول کاملا گیاهی را به بازار دارویی کشور عرضه کند.

دو نمونه از تازه‌ترین محصولات این شرکت از اقبال خوبی در بازار دارویی ایران بهره‌مند شده‌اند. پودر گیاه گالگا که برای کنترل قندخون در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو کاربرد دارد. محصول دیگر این شرکت روغن تخم کدو است که کاربردهای پیشگیرانه‌ای برای هایپرپلازی‌های خوش‌خیم پروستات دارد.

مسکن تزریقی کتورولاک

شرکت داروسازی اکسیر در این نمایشگاه تازه‌ترین محصول خود یعنی داروی تزریقی ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) را معرفی کرد. این دارو کتورولاک نام دارد و با مهار فعالیت سیکلواکسیژناز و سنتز پروستاگلاندین سبب کاهش درد و التهاب می‌شود. این دارو یکی از جایگزین‌های دیکلوفناک و پیروکسیکام است که به دلیل عوارض جانبی مانند فلج عضلانی از سوی FDA تأیید نشده‌اند.

علاوه بر تأییدیه FDA، کتورولاک به خاطر نداشتن عارضه دپرسیون تنفسی، عدم بروز وابستگی و طولانی‌تر بودن اثر تسکینی یکی از پرمصرف‌ترین مسکن‌های تزریقی در جهان است. این دارو برای دردهای کولیکی، دردهای ناشی از بدخیمی‌ها، دردهای پس از جراحی‌های کوچک و بزرگ و سردردها تجویز می‌شود.