این مقاله درباره تخت‌هایی که برای انجام عمل‌های جراحی عمومی یا ارتوپدی استفاده می‌شوند، بحث خواهد کرد. نام‌های دیگر دستگاه، تخت جراحی اعصاب، تخت ترکشن ارتوپدی است.

تخت‌های جراحی یک سطح بلند را فراهم می‌کنند که بدن بیمار در هنگام جراحی بر روی آن قرار می‌گیرد و باعث تحکیم موقعیت بیمار شده، بهترین دید را از منطقه مورد جراحی ممکن می‌سازد. این تخت‌ها به گونه‌ای طراحی می‌شوند که موقعیت‌های مختلف بیمار را در جراحی‌های خاص پشتیبانی می‌کنند و همچنین از بیمار در مقابل جابه‌جایی بیش از حد، ضربه و تحرک محافظت می‌کنند. برخی از تخت‌ها سازگار با دستگاه C-Arm هستند.

تخت‌های ارتوپدی، تخت‌های جراحی تخصصی هستند که علاوه بر قابلیت‌های تخت‌های جنرال، وسیله‌هایی برای نگهداشتن یا کشش اندام بیمار در حین جراحی ارتوپدی، روی آن‌ها تعبیه می‌شود که از آن‌ها در جراحی‌های اندام فوقانی (شانه، ستون فقرات) و اندام تحتانی استفاده می‌شود.

اصول عملکرد

این‌گونه تخت‌ها از یک رویه مستطیل شکل از جنس فلز، پلاستیک یا کامپوزیت فیبر کربن، پلاستیک، آهن تشکیل شده‌اند که روی یک پایه ثابت یا متحرک قرار دارند.

تخت‌ها و بخش‌های مختلف آن‌ها توسط چرخدنده‌های مکانیکی یا پیستون‌های هیدرولیکی بالا و پایین می‌روند و به صورت دستی و یا الکتریکی کنترل می‌شوند.

تخت‌ها می‌توانند موقعیت‌های ترندلنبرگ (Trendelenburg، سر پایین، پا بالا) داشته باشند. ترندلنبرگ معکوس (reverse-Trendelenburg، سر بالا، پا پایین)، کج شدن جانبی (lateral tilt) یا افقی استاندارد را داشته باشند که تمام این موقعیت‌ها در جراحی‌های خاص کاربرد دارند و به پرسنل کاربر، آزادی عمل بیشتری هنگام جراحی می‌دهد.

تخت‌های ارتوپدی معمولاً از رویه‌هایی ساخته می‌شوند که اشعه‌ایکس از آن‌ها گذر می‌کند و می‌توان کاست رادیولوژی را در زیر آن‌ها برای تصویربرداری قرار داد.

تخت‌های جراحی

بیشتر تخت‌ها از حداقل سه قسمت به هم لولا شده تشکیل شده‌اند. بخش‌های اصلی شامل سر، بدن و پاهاست. در برخی از تخت‌ها قسمت بالابرنده کلیه نیز وجود دارد.

تخت‌های ارتوپدی

تخت‌های ارتوپدی معمولاً از یک پایه، محور، محل قرارگیری قسمت فوقانی بدن، تشک و تعدادی اکسسوری ارتوپدی با اشکال مختلف تشکیل شده‌اند.

گزارش مشکلات

یکی از مشکلات به وجود آمده در زمینه این تجهیزات، وقوع آتش‌سوزی در اتاق عمل است که به علت نفوذ مایعات به پایه تخت و ایجاد اتصال کوتاه در سیستم‌های الکتریکی دستگاه رخ می‌دهد.

اگرچه تخت‌های اتاق عمل در مقابل نفود مایعات به داخل پایه دستگاه عایق کاری می‌شوند اما این حفاظ، ممکن است به علل گوناگونی (مانند طراحی نامناسب، شستشوی زیاد، تعمیرات غیر اصولی) از بین برود.

مواردی گزارش شده است که در اثر عایق کاری نامناسب کابل برق ورودی به تخت، مایعات هنگام عمل جراحی به محل اتصال کابل برق نفوذ کرده و موجب آتش‌سوزی شده است.

بیشتر این قبیل وقایع در اثر افزایش عمر دستگاه به وجود می‌آید که می‌توان با سرویس‌های دوره‌ای، مراقبت درست و آگاه‌سازی کارکنان اتاق عمل از بروز آن جلوگیری کرد.

از دیگر مشکلات به وجود آمده، حرکت نامناسب تخت است که هنگام انجام جراحی ممکن است بسیار خطرناک باشد. برای حل این مشکل انجام سرویس‌های منظم و تعمیرات پیشگیرانه پیشنهاد می‌شود؛ همچنین باید به حداکثر وزن قابل تحمل توسط تخت نیز توجه داشت.

استفاده از تشک‌های نامناسب روی تخت نیز می‌تواند باعث بروز مشکلاتی شود. در یکی از این موارد عصب اولنار بیمار به علت اینکه در زیر دست وی از تشک مناسب استفاده نشده بود دچار آسیب شد؛ همچنین در جراحی‌های طولانی مدت بهتر است برای جلوگیری از ایجاد زخم‌های فشاری، از تشک‌های مناسب استفاده شود.

از موارد دیگر می‌توان به کار نکردن کنترل دستگاه هنگام جراحی اشاره کرد که برای رفع آن می‌توان از کنترل‌های دستی و یا ذخیره استفاده کرد. هنگام بالا پایین بردن تخت باید مراقب بود که لوله‌های گازهای بیهوشی تحت فشار و یا کشیدگی قرار نگیرند. در زمانی که قسمت پایه‌های تخت در موقعیت آویزان رو به پایین قرار دارد، پایین بردن تخت ممکن است باعث شکستگی این پایه‌ها شود.

استفاده از سیم جداگانه برای زمین کردن دستگاه در اتاق‌های عمل توصیه نمی‌شود. علت آن رفت‌و‌آمد هنگام جراحی است که خطرِ افتادنِ کارکنان هنگام حرکت به علت وجود سیم اضافه در کف اتاق به مراتب بیشتر از خطر ایجاد الکتریسیته ساکن است و به علاوه بیشتر تخت‌ها از طریق کابل برق می‌توانند به ارت متصل شوند.

توصیه‌های خرید

توصیه‌های سفیر آگاهی

برای دانستن حداقل مواردی که باید در مورد خرید این‌گونه دستگاه‌ها رعایت کرد، می‌توانید به جدول‌های موجود در پایگاه اینترنتی سفیر آگاهی به نشانی www.safirmed.com یا کتاب سفیر آگاهی مراجعه کنید که در اینجا به اختصار به بعضی از آنها اشاره می‌کنیم.

حداقل زاویه از سطح افق باید در حالت ترندلنبرگ و معکوس آن 25 درجه و در حالت کجی جانبی (لترال تیلت) 18 درجه باشد.

حداقل دارای 3 قسمت باشند: قسمت پشتی باید بتواند از 55 الی 25- درجه نسبت به خط افق زاویه بگیرد، قسمت پاها باید از 20 الی 40- نسبت به خط افق زاویه بگیرد و قسمت سر نیز باید حداقل 45 الی 90- درجه نسبت به خط افق زاویه بگیرد.

این تخت‌ها باید دارای ریل‌های جانبی باشند و حداقل وزن قابل تحمل آنها 159 کیلوگرم باشد. کنترل دستی یا پایی داشته باشند. باید دقت شود که حداکثر بار قابل تحمل توسط دو مقدار بار استاتیک و بار مفصلی اظهار می‌شود که معمولاً با هم برابر نیستند؛ برای نمونه تختی که می‌تواند 500 کیلوگرم بار را تحمل کند ممکن است در حالت ترندلنبرگ نتواند این مقدار را تحمل کند. رویه تخت‌ها باید بتواند اشعه ایکس را از خود عبور دهد و از سی آرم نیز استفاده کرد و کاست‌های رادیولوژی 14 × 17 نیز در آنها قرار گیرد.

علاقه‌مندان برای مطالعه متن کامل این مقاله می‌توانند به سایت www.safirmed.com مراجعه کنند.

شرکت‌های دارنده دستگاه‌های تخت جراحی جهت معرفی محصولات خود در جداول مقایسه‌ای تخصصی تجهیزات پزشکی می‌توانند به نشانی www.safirmed.com مراجعه کرده یا با روابط عمومی سفیر آگاهی تماس گیرند.

با توجه به اینکه در شماره آینده راجع به مانیتورهای فیزیولوژی علایم حیاتی (مانیتور بد ساید) صحبت خواهیم کرد و جداول مقایسه‌ای مربوط به آن چاپ خواهد شد؛ بنابراین از تمامی فعالان این حوزه دعوت می‌کنیم برای تکمیل اطلاعات مربوط به خود با سفیر آگاهی به شماره 77500165 تماس بگیرید.