روشنایی در اتاق عمل
این مقاله درباره دستگاههای زیر بحث خواهد کرد:
چراغهای جراحی که برای جراحیهای بزرگ استفاده میشوند و ممکن است سقفی، دیواری یا متحرک باشند.
نامهای دیگر دستگاه: چراغ اتاق عمل، لامپ جراحی، چراغ سیالیتیک
اطلاعات مربوط به کد UMDNS متن ارایه شده دستگاه ذیل را پوشش میدهد.
Lights, Surgical [12-282] |
هدف:
این تجهیزات موضع عمل را روشن میکنند و این روشنایی باید به گونهای باشد که اشیای کوچک با کنتراست کم در عمقهای مختلف بدن هنگام جراحی به خوبی دیده شوند.
از آنجا که هنگام عمل ممکن است دستها، سر، تجهیزات و ... باعث ایجاد سایه شوند؛ بنابراین طراحی باید به گونهای باشد که این چراغها سایههای مزاحم را کاهش دهند و اعوجاج رنگ را به حداقل برسانند.
همچنین ساخت آنها به گونهای است که میتوانند به مدت زمان طولانی بدون تشعشع حرارتی بیش از حد کار کنند. این تشعشع باعث ناراحتی و یا خشکی بافت در محل جراحی شود.
اصول عملکرد:
به طور معمول یک چراغ جراحی از یک یا چند قسمت نوری تشکیل شده است که به یک بازوی معلق متصل شدهاند و این بازو میتواند حرکات عمودی و دایرهوار را فراهم کند.
چندین نوع منبع نوری مختلف وجود دارد: لامپهای رشتهای معمولی، لامپهای گازی و چراغهای LED.
چراغ را میتوان از طریق دستگیرههای استریل یا ریلهایی جابهجا کرد و یا میتوان به صورت اتوماتیک کنترل کرد.
نور اغلب چراغهای جراحی را میتوان به وسیله دیمر تغییر داد و یا به وسیله کنترلهایی اندازه میدان و تمرکز آنرا تنظیم کرد.
طبق استاندارد انجمن مهندسی روشنایی آمریکای شمالی (IESNA) حداقل سطح روشنایی ناحیه جراحی زمانیکه منبع نور در فاصله یک متری آن است باید 2500 Foot-Candles (معادل 26910 لوکس) باشد.
یکی دیگر از موارد مهم در اینگونه تجهیزات کیفیت رنگ است که با پارامترهای دمای رنگ (بر حسب کلوین) و شاخص رندرینگ (Rendering) رنگ (CRI) سنجیده میشوند که طبق استاندارد IESNA دامنه قابل قبول برای چراغهای جراحی بین 3500 تا 6700 کلوین است.
شاخص CRI اثر نور را بر ظاهر رنگ بافت جراحی نشان میدهد. پایه این مقیاس از 0 تا 100 است.
طبق استاندارد IEC (International Electrotechnical Commission) مقدار CRI برای چراغهای جراحی 85 است. مقدار R9 نیز وابسته به CRI است اما تنها رنگ قرمز را ارزیابی میکند. بر روی بعضی از مدلهای جدید میتوان از دوربین برای ضبط تصاویر هنگام عمل جراحی استفاده کرد.
چراغهایی که از LED استفاده میکنند از چراغهای با لامپ معمولی گرانتر هستند اما مزیتهایی نیز دارند. ادعای تولیدکنندگان این است که از LEDهایی استفاده میکنند که نورهای مادونقرمز و ماورای بنفش از آنها ساطع نمیشود؛ بنابراین گرمای کمتری تولید میشود؛ همچنین اینگونه لامپها عمر بیشتری نسبت به لامپهای معمولی دارند و نور آنها به تدریج کاهش پیدا میکند؛ بنابراین خطر خاموش شدن ناگهانی در هنگام جراحی از بین میرود. در چراغهای با نور LED میتوان کنترل بیشتری بر سایههای مزاحم داشت.
برای کاهش اثرات گرمایی در چراغهایی که از لامپهای رشتهای استفاده میشود فیلترهایی به کار رفته است که نور مرئی را عبور میدهند اما از انتشار گرما جلوگیری میکنند.
گزارش مشکلات
با توجه به اینکه در این چراغها گرما نیز تولید میشود، این گرما میتواند سیمهای به کار رفته در قسمتهای نوری دستگاه را تحتتأثیر قرار داده، ذوب کند یا خشک کند و حالت شکننده به آنها دهد که باعث افزایش خطر برقگرفتگی یا اتصال کوتاه میشود. لذا بعضی از تولیدکنندگان برای انتقال حرارت و کاهش اینگونه خطرات طراحیهای خاصی انجام دادهاند.
جابهجایی چراغ بعد از قراردادن آن در موقعیت مناسب یکی دیگر از مشکلات گزارش شده است که برای رفع این موضوع برخی از سازندگان از قفلهای مغناطیسی استفاده میکنند.
اثر انگشت و یا وجود گردوغبار روی لامپهای هالوژن کوارتز میتواند باعث سوختگی زودهنگام، تغییر رنگ یا ترکیدگی آنها شود. باید دقت شود که در صورت نیاز به لمس این لامپها از پارچه تمیز یا دستکش تمیز استفاده شود و زمانیکه لامپ خاموش است باید اثر انگشت روی لامپ کاملاً تمیز شود.
تمامی قسمتهای چراغهای جراحی باید به خوبی تمیز شوند تا از ریزش گردوغبار از بالای آنها بر روی موضع جراحی جلوگیری شود. در مورد چراغهایی که روی ریل هستند نیز باید کاملاً دقت کرد که گردوغبار یا روانکنندهها روی محل جراحی ریخته نشوند. دستگاههای جدید از پوششهایی استفاده میکنند که مانع از ریزش گردوغبار میشوند.
در صورت تعمیر نامناسب دستگاه و جابهجایی فیلترهای گرمایی ممکن است بیمار در اثر نور و گرمای تابشی دچار سوختگی شود.
توصیههایی جهت خرید
توصیههای سفیر آگاهی
برای دانستن حداقل مواردی که باید در مورد خرید اینگونه دستگاهها رعایت شود میتوانید به جداول موجود در سایت سفیر آگاهی به نشانی www.safirmed.com یا کتاب سفیر آگاهی مراجعه کنید که در اینجا به اختصار به بعضی از آنها اشاره میکنیم.
اندازه میدان نوری در قطر باید حداقل 16 سانتیمتر و در عمق 50 سانتیمتر و حداقل فاصله کانونی 65 سانتیمتر باشد.
در یک چراغ جراحی معمولی باید حداقل سطح روشنایی 120000 لوکس، چرخش 270 درجه، دمای رنگ بین 3000 تا 5000 کلوین باشد و بتوان آن را در یک دامنه عمودی 80 سانتیمتری تنظیم کرد.
توصیه میشود از دستگاههایی استفاده شود که دسته استریل همراه با کنترل روی میزان نور و اندازه کانون دارند.
توصیه میشود CRI مقدار 93 باشد. طول عمر لامپهای رشتهای حداقل 1000 ساعت، لامپ گازی 5000 ساعت و LED 20000 ساعت است. بر روی نحوه کنترل دما در این دستگاهها در زمان خرید دقت شود. نسبت گرما به نور که نشاندهنده میزان تولید گرما بر واحد نور است باید 6 mW/m2.lx یا کمتر باشد.
علاقهمندان جهت مطالعه متن کامل این مقاله میتوانند به سایت www.safirmed.com مراجعه کنند.
شرکتهای دارنده دستگاههای چراغ جراحی جهت معرفی محصولات خود در جداول مقایسهای تخصصی تجهیزات پزشکی میتوانند به نشانی www.safirmed.com مراجعه یا با روابط عمومی سفیر آگاهی تماس گیرند.
با توجه به اینکه در شماره آینده راجع به تخت اتاق عمل صحبت خواهیم کرد و جداول مقایسهای مربوط به آن چاپ خواهد شد؛ بنابراین از تمامی فعالان این حوزه دعوت میکنیم برای تکمیل اطلاعات مربوط به خود با سفیر آگاهی به شماره 77500165 تماس بگیرند.
بازگشت به ليست اخبار