کتاب استاندارد برنامهریزی و طراحی بیمارستان ایمن منتشر شد
بیمارستانهای کشور استاندارد میشوند
برای نخستینبار مجموعه استانداردهای فضای فیزیکی با عنوان «استاندارد برنامهریزی و طراحی بیمارستان ایمن» زیرنظر وزارت بهداشت و با همکاری دانشگاه هنر تدوین شد.
بیشتر از 70 سال از تأسيس وزارت بهداشت میگذرد، اما [بهرغم تلاشهای قابل توجهی که در تدوین ضوابط و دستورالعملهای طراحی فضاهای بیمارستانی انجام شده است]، تاکنون مجموعه استانداردهای جامع، منسجم، قابل استناد و موردتأیید تمامی معاونتهای این وزارتخانه در زمینه طراحی فضای فیزیکی بیمارستان وجود نداشته است؛ البته وزارت بهداشت ضوابط طراحی بیمارستانها را تعریف و تعیین کرده بود اما این موارد در قالب گزارش، دستورالعمل، راهنمای طراحی، آییننامه تأسیس، کتابچه و غیره، در اختیار مشاوران و بهرهبرداران از فضاهای بهداشتی و درمانی قرار میگرفت نه در قالب یک مجموعه یکپارچه.
به همین سبب وزارت بهداشت در راستای انجام وظایف حاکمیتی خود در تعریف و تعیین ضوابط طراحی بیمارستانها، برای نخستینبار اقدام به تدوین مجموعه کتابهایی با عنوان «استاندارد برنامهریزی و طراحی بیمارستان ایمن» کرده است تا از این پس طراحی بیمارستانها منطبق با استانداردهای مدون و بومیسازی شده، به صورت کارآمد و از سوی مهندسان و مشاوران کاردان در زمینه ساخت مجموعههای درمانی صورت پذیرد. برای تهیه این مجموعه کتب، میتوانید به دفتر توسعه منابع فیزیکی و امور عمرانی وزارت بهداشت مراجعه کنید.
از اواخر سال 1386 با تلاش و پیگیری مهندس سید محمد مهدی کلانتریان، مدیر کل دفتر توسعه منابع فیزیکی و امور عمرانی وزارت بهداشت، تهیه و تدوین استاندارد بیمارستان ایمن به جریان افتاد و با همکاری دکتر بنیاردلان، معاونت پژوهشی دانشگاه هنر آغاز شد. حالا بعد از پنج سال تلاش شبانهروزی، این کتاب با هدف بهرهبرداری مهندسان مشاور طراح بیمارستان، وارد عرصهي مهندسی مراکز درمانی کشور شده است.
دکتر سید بهشید حسینی، مجری و مدیر پژوهش این کتاب است. به اعتقاد او از آنجایی که مراکز درمانی برای بهبود سلامت افراد بیمار جامعه استفاده میشود، طراحی نامناسب میتواند جان بیماران را به خطر بیاندازد یا حتی منجر به فوت آنها شود. او میگوید که جای خالی یک استاندارد مدون در طراحی بیمارستانها، آنان را برآن داشته که این مجموعه را تدوین کنند: «علاوه بر آن طراحی و ساخت یک بیمارستان نیازمند اعتبارات میلیاردی است. طراحی نامناسب و ناکارآمد میتواند ضررهای جبرانناپذیری را به همراه داشته باشد. به همین خاطر با توجه به نبود يك نظامنامه جامع و استاندارد يكسان در چگونگي طراحي و اجراي فضاهاي درماني در کشور، هر گروه طراحي و مشاور یا دستگاههاي اجرايي اعم از دولتي یا خصوصي بنا به تجربه و آييننامههاي محدود عمل میکند كه گاهی اشتباهات سليقهاي و تجربهی شخصي در آن بالا ميگيرد. اين واقعيت كه گريبانگير دستاندركاران اين عرصه است، لزوم نگارش يك استاندارد مدون را با توجه به سوابق و تجربيات چند دهه، همراه با تكنيكها و روشهاي نوين ساخت و نيز برنامههاي جديد درمان لازم و ضروري ميسازد.»
مجموعهای ده جلدی، برای بخشهای تخصصی بیمارستانی
این مجموعه چند مرحله دارد، اما مرحله نخست آن شامل 10 جلد کتاب است. هر جلد از این کتاب، به استانداردهای فضای فیزیکی یک بخش بیمارستانی پرداخته است. جلد اول، بخش بستری داخلی/جراحی عمومی نام دارد. جلد دوم و سوم به ترتیب به بخش مراقبتهای ویژه (ICU) و بخش مراقبتهای ویژهي قلب (ICCU) پرداختهاند. در جلد چهارم نیز بخش مراقبتهای متوسط قلب (Inter. CCU) به بحث گذاشته شده است. بخش زایمان عنوان پنجمین جلد این مجموعه است و در جلد ششم به بخش اورژانس پرداختهاند. جلد هفتم، بخش جراحی و جلد هشتم، بخش مراقبتهای نوزادان (NICU-NSCU) نام دارد. در جلد نهم و دهم نیز به ترتیب مباحثی درباره طراحی استاندارد بخش استریل مرکزی (CSSD) و استانداردها و الزامات عمومی نام دارد.
به گفته دکتر حسینی استانداردسازی فضای فیزیکی تنها از طریق فضای معماری امکانپذیر نیست و تنها زمانی به طور جامع و کامل قابل استناد است که در تعامل با گروههای تجهیزاتی و تأسیساتی باشد: «بر این اساس هر جلد از این مجموعه شامل چهار فصل اصلی معماری، تجهیزات بیمارستانی، تأسیسات مکانیکی و تأسیسات الکتریکی است که به ارایهي استاندارد برنامهریزی و طراحی یکی از بخشهاي بیمارستان پرداخته است؛ همچنین اصول مرتبط با ایمنی در زمان بحران و حوادث غیرمترقبه نیز در هر یک از چهار فصل تخصصی ارایه شده است. در این زمینه سعی کردیم تا از بهترین متخصصان کشور با انگیزههای علمی، پژوهشی و علاقه معنوی یاری بگیریم.»
دکتر علیرضا طلوع کوروشی، مشاور عالی پروژه و مسؤول گروه تجهیزات پزشکی است. به اعتقاد او حضور کارشناسان مهندسی پزشکی در بیمارستانها تجربه ارزشمندی را در خصوص تجهیز مراکز درمانی، اعمال پیشنیازهای تأسیساتی برای تجهیزات، ایمنی و عملکرد مناسب، بهداشت فیزیکی، کنترل عفونت و کاهش خطاهای انسانی در این حوزه به همراه دارد: «در تدوین این مجموعه حضور گروه مهندسی پزشکی باعث شد که مهندسان معمار، مکانیک، برق و... به طور مشابه ارتباط مؤثر و سازندهای را با گروه پزشکی برقرار کنند و با درک صحیح فرآیندهای تشخیصی و درمانی بتوانند هماهنگی مناسبی را منطبق با استانداردها و خواستههای گروه پزشکی به انجام رسانند.»
او درباره مباحث تخصصی بخش تجهیزات بیمارستانی این مجموعه، میگوید: «در هر کتاب از این مجموعه تجهیزات بیمارستانی در طبقات سرمایهای و نیمهمصرفی و در گروههای A ، B و C برای یک بخش ارایه شده است. حوزههای مورد بررسی در این کتاب شامل حوزههای تجهیزات پزشکی، هتلینگ، اداری، خدماتی و IT به تفکیک هر فضای فیزیکی [اتاق به اتاق] هستند. در هر فضا جدولی شامل شش ستون شامل نام دستگاه/ وسیله، تعداد، ابعاد تقریبی، گروه، توضیحات فنی و کد معماری بیان شده است که تمامی اطلاعات لازم برای تجهیز هر فضا را در اختیار کاربران محترم قرار میدهد. ویژگی بارز این قسمت، در اختیار قراردادن لیست تجهیزات قابل استقرار در هر فضا، بخش و نهایتاً بیمارستان است که برای طراحان، سازندگان، تجهیزکنندگان و گروه راهاندازی بیمارستانها قابل استفاده است.»
مهندس محمد عرفان، مسؤول گروه تأسیسات مکانیکی این مجموعه است. به گفته او در این قسمت سعی شده است که علاوه بر ارایهی جدیدترین روشهای طراحی مطابق با استانداردهای روز جهان، با استفاده از تجربیات اساتید فن و همچنین شرایط بومی کشور، روشهایی برای هماهنگ کردن طراحی فضاهای درمانی با شرایط کشور ارایه شود: «مباحث اصلی که در این قسمت به آن پرداخته شده است شامل الزامات عمومی طراحی، الزامات تأسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویهی مطبوع، تأسیسات بهداشتی، الزامات لولهکشی گاز سوخت، الزامات لولهکشی بخار، الزامات لولهکشی گاز طبی و... است.»
مهندس امیر امینینیا، مسؤول گروه تأسیسات الکتریکی این مجموعه ده جلدی است. او درباره جزییات بخش تأسیسات الکتریکی میگوید: «رعایت اصول و مبانی فنی تأسیسات الکتریکی نه تنها سبب ارتقای کیفیت خدمات درمانی در این مراکز خواهد شد، بلکه بر کارایی و رضایتمندی کارکنان و بیماران هم تأثیرگذار است. از این رو، این حقیقت مسلم میشود که در استاندارد فضای فیزیکی باید به ضوابط و اصول تأسیسات الکتریکی نیز پرداخته شود.»
او درباره بحثهای تخصصی که در این بخش از کتابها ارایه شدهاند، میگوید: «مباحث اصلی که در این قسمت به آن پرداخته شد است شامل الزامات عمومی، سیستم توزیع انرژی الکتریکی، همبندي، سيستم روشنايي، پريز برق، تغذیهی تجهیزات، برقرساني به تأسيسات مكانيكي، سيستم تلفن، سيستم احضار و اينتركام، سيستم اعلام حريق، دود و گاز، تابلوهاي برق، سيستم صوتي، سيستم کامپيوتري، سيستم مونیتورینگ علایم حیاتی، سيستم تصويري، سيستم دوربین مدار بسته، سيستم ساعت و... است.»
بازگشت به ليست اخبار